اینسترومنت چیست؟ معرفی انواع اینسترومنت دندانپزشکی و روش نگهداری

اینسترومنت چیست؟ معرفی انواع اینسترومنت دندانپزشکی + روش نگهداری آن

در حوزه دندانپزشکی، استفاده از ابزارها و تجهیزات مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.

انواع اینسترومنت دندانپزشکی مانند پروب داس، جرم‌گیر، ساکشن و غیره نقش مهمی در فرآیند درمان دارند.

اما برای حفظ عملکرد بهینه آن‌ها، نگهداری و تعمیرات صحیح ضروری است. آموزش و آگاهی درباره انواع روش نگهداری اینسترومنت‌های دندانپزشکی، اساسی‌ترین اقداماتی هستند که می‌توانند به بهبود کیفیت خدمات دندانپزشکی و افزایش ایمنی بیماران کمک کنند.

اینسترومنت دندانپزشکی چیست؟

اینسترومنت‌های دندانپزشکی ابزارهای تخصصی هستند که دندانپزشکان برای انجام درمان‌ها و معاینات دندانپزشکی از آن‌ها استفاده می‌کنند.

این ابزارها به دندانپزشک اجازه می‌دهند تا با دقت و کنترل بیشتری روی بافت‌های دهانی کار کرده و در عین حال راحتی و آرامش بیمار را حفظ کند.
ابزارهای دندانپزشکی در سطح جهانی برای درمان دندان‌ها و سایر ساختارهای دهان به کار می‌روند و در معاینات روتین نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این ابزارها به بهبود دید دندانپزشک در حین انجام پروسه‌هایی مانند پرکردن حفره‌ها یا جراحی دندان‌های نهفته کمک می‌کنند که نتیجه آن افزایش دقت و کیفیت درمان است.
انواع اینسترومنت دندانپزشکی شامل ابزارهای دستی و غیر دستی هستند که برای ترمیم و درمان مشکلات دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

هر یک از این ابزارها کاربردهای تخصصی خود را دارند و در درمان‌های مختلف از جمله اندو، جراحی‌های دندانپزشکی و ایمپلنت‌ها نقش مهمی دارند.

انواع اینسترومنت دندانپزشکی دستی

این ابزارها هیچ‌گونه عملکرد چرخشی خاصی ندارند و تنها به کمک نیروی دست دندانپزشک حرکت داده می‌شوند.

آینه دهانی

آینه دهانی یکی از ابزارهای دستی مهم و انواع اینسترومنت دندانپزشکی است. این آینه‌ها با داشتن دسته‌ای فلزی و قابل استریل، به دندانپزشکان امکان معاینه دقیق فضای دهان را می‌دهند.

این آینه‌ها بزرگ‌نمایی مناسبی دارند که به دندانپزشک کمک می‌کنند تا جزئیات داخل دهان را بهتر ببیند. به دلیل تماس مستقیم با مخاط دهان، هر آینه باید برای هر بیمار جداگانه و پس از استریل‌شدن استفاده شود.

پروب داس (داس دندان)

پروب داس، که به شکل یک داس کوچک طراحی شده یکی از ابزارهای ضروری و مهم در دندانپزشکی است. این ابزار برای ارزیابی مشکلات دندانی و حذف پلاک‌های دندانی استفاده می‌شود.

استریل کردن دقیق پروب داس با دستگاه اتوکلاو در هر استفاده از آن از اهمیت بالایی برخوردار است تا از انتقال عفونت به بافت‌های دهانی جلوگیری شود.

پروب پریودنتال

پروب پریودنتال یکی از ابزارهای بسیارمهم در مطب‌های دندانپزشکی تخصصی، به ویژه در درمان‌های اندودنتیک، محسوب می‌شود.

این ابزار با داشتن انتهای بلند و نازک، برای ارزیابی عمق فضای لثه و بررسی سلامت ریشه دندان به‌کار می‌رود.

دندانپزشکان از پروب پریودنتال برای تشخیص دقیق بیماری‌های لثه و وضعیت بافت‌های اطراف دندان بهره می‌برند که نقش مهمی در برنامه‌ریزی و اجرای درمان‌های موفق دارد.

پروب بریول

پروب بریول ابزاری تخصصی در دندانپزشکی است که شباهت زیادی به پروب پریودنتال دارد اما با انتهایی تیز طراحی شده است. این پروب عمدتاً برای تشخیص پوسیدگی در سطوح مزیال و دیستال دندان‌ها استفاده می‌شود.

علاوه‌بر این، پروب بریول برای شناسایی مکان‌های مخفی تجمع پلاک و باکتری در نواحی پریودنتال نیز به‌کار می‌رود.

این ابزار با دقت بالای خود، به دندانپزشکان کمک می‌کند تا مشکلات دندانی پنهان را به‌سرعت و به‌درستی تشخیص دهند و درمان مناسبی را برنامه‌ریزی کنند.

اکسکاواتور

اکسکاواتور یکی از ابزارهای ضروری در دندانپزشکی است که به صورت دو سر طراحی شده و برای برداشتن کیست‌های عفونی و بافت‌های پوسیده دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این ابزار در اندازه‌ها و اشکال مختلفی موجود است که بسته به نوع و اندازه حفره مورد نیاز، انتخاب می‌شود.

گودکننده

گودکننده یکی از ابزارهای دستی پرکاربرد در درمان پوسیدگی دندان است.

این ابزارها در اشکال و اندازه‌های مختلف ساخته می‌شوند و دارای دو سر هستند که هر سر برای حذف عاج پوسیده دندان به‌کار می‌رود.

گودکننده‌ها به دندانپزشکان امکان می‌دهند تا پوسیدگی‌ها را به طور دقیق و کامل از بین ببرند.

اسکیلر

اسکیلر یکی از انواع اینسترومنت دندانپزشکی است که برای حذف جرم و پلاک‌های دندانی استفاده می‌شود.

این ابزار در چهار نوع مختلف، شامل مینی پیزون، ایرفلو، کویترون و پیزون مستر عرضه می‌شود که هر یک برای نیازهای خاص جرم‌گیری طراحی شده‌اند.

تنوع این مدل‌ها به دندانپزشکان این امکان را می‌دهد که مناسب‌ترین ابزار را برای شرایط مختلف درمانی انتخاب کرده و بهترین نتایج را برای بیماران خود فراهم کنند.

سرنگ

سرنگ تزریق دندانپزشکی که با ظاهری متفاوت از سرنگ‌های معمولی شناخته می‌شود برای تزریق مواد بی‌حس کننده به‌کار می‌رود.

این سرنگ‌ها به دلیل نیاز به تزریق درون لثه، طراحی خاصی دارند که دقت و کارایی آن‌ها را افزایش می‌دهد.

جرم‌گیر

ابزاری است که با ایجاد ارتعاشات خارج از محدوده شنوایی انسان، برای از بین بردن جرم‌های موجود در دندان‌ها استفاده می‌شود.

فورسپس

بزاری حرفه‌ای است که دندانپزشکان برای خارج کردن دندان‌ها از لثه آن را به‌کار می‌برند.

ساکشن

ابزاری ضروری در دندانپزشکی است که برای فراهم‌کردن فضای خشک و مناسب برای انجام درمان‌های دندانی استفاده می‌شود. این لوله بلند به دستگاه مکنده متصل می‌شود و بزاق و مایعات زائد را از دهان بیمار جمع‌آوری می‌کند.

انواع اینسترومنت دندانپزشکی غیر دستی

ابزارهای غیر دستی دندانپزشکی ابزارهایی برای ایجاد اصلاحات دندانی، خارج کردن دندان‌های پوسیده و جراحی دهانی هستند.

این ابزارها اغلب با حرکت چرخشی فعالیت می‌کنند و وظایفی مانند برش و تراش دندان‌ها را بر عهده دارند.

توربین

توربین دندانپزشکی یکی از مهم‌ترین ابزارهای دندانپزشکی است که با استفاده از یک هد که فرز در آن جای می‌گیرد به حذف بخش‌های پوسیده دندان کمک می‌کند.

این ابزار به دلیل صدای زیاد و سرعت بالا، به عنوان «دریل دندانپزشکی» نیز شناخته می‌شود. توربین‌ها به دندانپزشکان امکان می‌دهند تا با دقت و سرعت بالا، عملیات ترمیمی و تراش دندان را انجام دهند.

آنگل

آنگل دندانپزشکی ابزاری مشابه توربین است اما با تفاوت‌هایی در سرعت و قدرت.

آنگل‌ها با سرعت کمتری نسبت به توربین‌ها کار می‌کنند اما قدرت بیشتری دارند که این ویژگی آن‌ها را برای درمان‌هایی که نیاز به دقت بیشتر و فشار کمتر دارند ایده‌آل می‌سازد. این ابزار برای برداشتن پوسیدگی‌ها و آماده‌سازی دندان‌ها برای ترمیم بسیار مؤثر است.

ایرموتور

ایرموتور یکی از اجزای مهم در مجموعه ابزارهای دندانپزشکی است که وظیفه تأمین نیروی چرخشی برای ابزارهایی مانند توربین و آنگل را بر عهده دارد.

ایرموتورها با اتصال به این ابزارها، حرکت لازم برای تراش و تمیزکردن دندان‌ها را فراهم می‌کنند. این ابزارها در انواع مختلف ۲ سوراخه، ۳ سوراخه و ۴ سوراخه موجود هستند و انتخاب مناسب آن‌ها بسته به نیاز دندانپزشک، می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت و کارایی درمان داشته باشد.

انواع روش نگهداری اینسترومنت‌ها

به منظور حفظ کیفیت و طول عمر ابزارهای دندانپزشکی، بهتر است آگاهی از روش نگهداری اینسترومنت در نظر گرفته شود. زیرا این ابزارها، با توجه به حساسیت و ظرافت خود، نیازمند مراقبت دقیقی هستند. برخی روش نگهداری اینسترومنت شامل پاکسازی دقیق و ضدعفونی آن‌ها می‌شود.

درصورتی‌که کاربر نقشه‌ها و دستورالعمل‌های تولیدکننده را رعایت نکند و به اینسترومنت‌ها آسیب برساند با افزایش هزینه، از دست دادن گارانتی و بالا رفتن ریسک استفاده از آن‌ها مواجه می‌شود.

استریلیزاسیون و پاکسازی انواع اینسترومنت دندانپزشکی

در محیط‌های دندانپزشکی، ایجاد یک فضای پاکسازی و استریل برای ابزارآلات تخصصی بسیار لازم و ضروری است. این فضاها به‌منظور پاکسازی، کنترل ایمنی و افزایش کارایی تجهیزات و انواع اینسترومنت دندانپزشکی استفاده می‌شوند.
در این محیط‌ها، تجهیزات به‌صورت مرتب و متناسب با روش نگهداری اینسترومنت دندانپزشکی تقسیم‌بندی می‌شوند.

این تقسیم‌بندی با کاهش آلودگی‌های محیطی، باکتریایی و ویروسی سازگار است و به افزایش ایمنی و کارایی تجهیزات کمک می‌کند. همچنین، جداسازی وسایل آلوده از تجهیزات استریل شده با استفاده از لیبل‌های تشخیصی، مرتب‌سازی مناسب و بهینه را فراهم می‌کند.

تمیزکاری انواع اینسترومنت دندانپزشکی

تمیزکاری تجهیزات دندانپزشکی نیازمند دقت و حرفه‌ای‌ترین روش‌ها است تا کیفیت و بهداشت این ابزارها تضمین شود.

تمیزکاری باید به طور مرتب و دقیق انجام شود تا از انتقال باکتری به داخل ابزارها جلوگیری شود. همچنین، شست‌وشو و پاکسازی با آب تمیز هیچ تأثیر مخربی برای این ابزارها ندارد.
نکته مهم دیگر در روش نگهداری اینسترومنت‌ها این است که این تجهیزات نیازی به غوطه‌وری در مواد ضدعفونی کننده ندارند زیرا این کار می‌تواند عمر مفید آن‌ها را کاهش دهد. همچنین، جداسازی تجهیزات نیاز به دقت بیشتر دارد تا از هرگونه آسیب به ابزارها جلوگیری شود.

روغن‌کاری انواع اینسترومنت دندانپزشکی

روغن‌کاری یکی‌دیگر از انواع روش نگهداری اینسترومنت‌ها است که برای حفظ عمر و کارایی این ابزارها به‌کار می‌رود.

این عملیات علاوه‌بر جلوگیری از زنگ‌زدگی و خشک شدن اتصالات، باعث روان شدن حرکت ابزار و همچنین جلوگیری از مشکلات در حین کار دندانپزشک می‌شود.

برای این کار از محلول‌ها و اسپری‌های روغنی باکیفیت، با رعایت فاصله و تکرار آن، می‌توان بهترین نتیجه را بدست آورد.

بسته‌بندی انواع اینسترومنت دندانپزشکی

بسته‌بندی مناسب یکی از انواع روش نگهداری اینسترومنت‌ها می‌باشد که از اهمیت بالایی برخوردار است. بدون بسته‌بندی مناسب، کیفیت پاکسازی تضمین شده نخواهد بود و ابزارها ممکن است بعد از قرار گرفتن در معرض هوا، آلوده شده و برای بیمار بعدی قابل استفاده نباشند.
رعایت قانون بسته‌بندی اینسترومنت‌های دندانپزشکی از جانب دستیاران دندانپزشکی ضروری است تا کیفیت تمیزکاری قبل از استفاده مجدد از این ابزارها حفظ شود.

برای بهبود کیفیت کار، می‌توان از اتیکت‌های مشخصی استفاده کرد که تاریخ و مواد استریل مورد استفاده بر روی آن‌ها درج شده باشد.
استفاده از این اتیکت‌ها به دندانپزشک و همکاران او کمک می‌کند تا با اطمینان خاطر از ابزارهای دندانپزشکی مورد نیازشان استفاده کنند.

سخن پایانی

آشنایی با انواع اینسترومنت دندانپزشکی و روش‌های نگهداری آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هر نوع ابزار دارای وظایف خاصی از جمله ایجاد ارتباط با بافت‌های دهانی، برش و حذف بافت‌های نرم و سخت می‌باشد.

استریل‌سازی و روش نگهداری اینسترومنت‌ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا تضمین می‌کند که ابزارها به طور ایمن و بهداشتی برای استفاده مجدد آماده باشند.

در این راستا، ستارطب به عنوان یکی از پیشگامان در زمینه تولید تجهیزات دندانپزشکی، در ارائه خدمات با کیفیت و امن به کاربران حرفه‌ای در زمینه دندانپزشکی متعهد است.

منابع

https://dentateb.ir/blog/what-is-dental-instruments/

https://www.mrdental.shop/blog/dental-instruments-what/

https://firoozdental.com/types-of-dental-instruments/#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%D8%8C%20%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%86%D8%AA%20%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C,%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C%20%DB%8C%D8%A7%20%D9%85%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C%20%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA.

https://dentalexpress.ir/dentist-instruments/

https://avaldental.com/dental-instrument/