دستگاه ساکشن مرکزی یا کنار یونیتی؟ کدام گزینه بهتری است؟

دستگاه ساکشن در دندانپزشکی نقش حیاتی در حفظ بهداشت و راحتی بیماران دارد. این دستگاه به حذف بزاق، خون و ذرات دیگر از دهان بیمار کمک کرده و فضای کار را برای دندانپزشک تسهیل میکند. با استفاده از ساکشن، دندانپزشک میتواند به راحتی و دقت بیشتری به درمانهای خود بپردازد و از عفونتهای احتمالی جلوگیری نماید. ساکشن در حالت کلی در دو نوع مرکزی و کنار یونیتی موجود است. یک چالش مهم برای بسیاری از دندانپزشکان انتخاب بین دستگاه ساکشن مرکزی و ساکشن کنار یونیتی است. در این مطلب از بلاگ ستارطب به بررسی این دو نوع ساکشن دندانپزشکی میپردازیم.
دستگاه ساکشن دندانپزشکی چیست؟
سیستم ساکشن دندان یک عنصر بسیار مهم در هر مطب و کلینیک دندانپزشکی است. در سال 1961 شرکت آلمانی Dürr Dental اولین سیستم ساکشن دندانپزشکی را ساخت. از آن زمان سیستم ساکشن در دندانپزشکی بسیار رایج شد.
این اختراع روش کار دندانپزشکان را کاملاً متحول کرد و آنها شروع به درمان بیماران خود به جای عمودی به صورت افقی کردند. با سیستم ساکشن، نه تنها بهداشت فرآیند بهبود یافت، بلکه ارگونومی و راحتی برای بیمار و متخصص نیز بهبود یافت.
در دندانپزشکی، دستگاه ساکشن یک بخش مهم از تجهیزات است که برای خارج کردن مایعاتی مانند بزاق، خون و آب و همچنین زبالههای دهان بیمار در طی مراحل مختلف دندانپزشکی استفاده میشود.
این امر زمینه عمل را شفاف نگه میدارد و دید دندانپزشک را بهبود میبخشد و امکان کار دقیق را فراهم میکند. حفظ یک میدان خشک برای بسیاری از روشها ضروری است، زیرا مایعات میتوانند در قرار دادن و تنظیم مواد دندانی اختلال ایجاد کنند.
پمپ ساکشن پزشکی یک قطعه کلیدی از تجهیزات هر کلینیک یا مطب دندانپزشکی است. کاربرد اصلی آن به کاهش یا از بین بردن آلودگی متقاطع بین بیمار و دندانپزشک از طریق موتورها و سیستمهای آسپیراسیون مربوط میشود.
پمپ ساکشن مناسب نتایج بیمار را بهبود میبخشد، خطر عوارض را کاهش میدهد و میتواند در صورت بروز یک اورژانس جدی دندانی به سرعت مداخله کند.
آسپیراتور دستگاهی است که وظیفه مکیدن بزاق تجمع یافته در حفره دهان بیمار را بر عهده دارد، سیستم ساکشن از موتور و لولهها تشکیل شده و در قسمت انتهایی سیستم ساکشن نصب شده بر روی یونیت دندانی قرار دارد که متشکل از لولههای لاستیکی و کانولهای مکش است.

اهمیت ساکشن دندانپزکشی
سیستمهای ساکشن دندانپزشکی به دلایل و مزایای زیر نقش حیاتی در زمینه دندانپزشکی دارند:
- آسایش بیمار
- کنترل عفونت
- دید تقویت شده
- کارایی و صرفهجویی در زمان
- بهبود کیفیت مراقبت
انواع ساکشن از نظر سیستم مکش
سه نوع اصلی سیستم ساکشن وجود دارد: مرطوب، خشک و نیمه مرطوب که هر کدام مزایا و ملاحظات خاص خود را دارند. بیایید هر نوع را با جزئیات بیشتری بررسی کنیم:
ساکشن مرطوب
سیستمهای ساکشن مرطوب برای فعالیتهای دندانپزشکی که نیاز به ماهیچههای مکش قوی دارند، عالی هستند. آنها از ترکیبی از هوا و آب برای بهینهسازی حذف سیال و حفظ میدان عملیاتی شفاف استفاده میکنند.
با ادغام رطوبت در فرآیند مکش، آنها به طور موثر حجم بیشتری از بزاق، زبالهها و سایر مایعات را کنترل میکنند که بسیار موثرتر از سیستم مکش خشک است.
اما به یاد داشته باشید، با قدرت زیاد، مسئولیت بزرگی به همراه دارد. انتظار قبوض آب بالا و تعمیر و نگهداری بیشتر را داشته باشید!
ساکشن خشک
سیستمهای ساکشن خشک تنها به هوا متکی هستند و با پمپ هوا و فیلتراسیون کار میکنند تا خلاء قدرتمندی ایجاد کنند.
اگرچه ممکن است حجم عظیمی از مایعات را مانند همتای مرطوب خود تحمل نکند، اما برای فعالیتهایی که تنظیمات کم تعمیر و نگهداری را ترجیح میدهند که کار را با کمترین سر و صدا انجام میدهد، عالی است.
سیستمهای خشک در مصرف آب صرفهجویی میکنند و نگهداری آنها آسانتر است، اما ممکن است از نظر قدرت مکش، بهویژه در موقعیتهای پرتقاضا، عملکرد مشابهی نداشته باشند.
ساکشن نیمه مرطوب
سیستمهای ساکشن نیمه مرطوب بهترین سیستمهای مکش هستند و رویکردی ترکیبی ارائه میدهند و عناصر هر دو سیستم مکش مرطوب و خشک را با هم ترکیب میکنند.
این سیستم با مخلوط کردن هوا با مقدار مناسب آب، بزاق، زبالهها و سایر مایعات را به راحتی پاک میکند. این طراحی هوشمندانه انسداد را به حداقل میرساند و ناحیه کار را بکر نگه میدارد، و باعث میشود روشهای دندانپزشکی شما روانتر و سادهتر شود.

انواع ساکشن از نظر ساختار
سیستمهای ساکشن دندانپزشکی از نظر ساختار انواع مختلفی دارند که هر کدام برای رفع نیازها و ترجیحات خاص طراحی شدهاند. انواع اولیه سیستمهای ساکشن دندانپزشکی از این لحاظ عبارتند از:
- تخلیه با حجم بالا (HVE)
- اجکتورهای بزاق
- ساکشن مرکزی
- ساکشن کنار یونیتی (مستقل، پرتابل)
تخلیه با حجم بالا (HVE)
سیستمهای تخلیه با حجم بالا رایجترین و شناختهشدهترین نوع ساکشن دندانپزشکی هستند. آنها از شیلنگهای با قطر زیاد و پمپهای خلاء قدرتمند برای حذف سریع بزاق، آب و سایر مواد زائد از دهان بیمار استفاده می کنند.
سیستمهای HVE برای روشهایی که در آن مقادیر زیادی مایعات تولید میشود، مانند در حین کشیدن دندان یا تمیز کردن دندان ضروری هستند.
اجکتورهای بزاق
اجکتورهای بزاق دستگاههای مکش کوچکتر و کم قدرتی هستند که معمولاً برای اعمال روزمره دندانپزشکی استفاده میشوند.
آنها از یک لوله نازک و انعطافپذیر متصل به یک منبع خلاء کم حجم تشکیل شدهاند. اجکتورهای بزاق برای خشک نگه داشتن دهان بیمار در طول معاینات معمول، پر کردن دندان و روشهای مختلف ترمیمی بسیار عالی هستند.
سیستمهای مکش مرکزی
سیستمهای ساکشن مرکزی راه حلی جامع برای عملهای دندانپزشکی هستند که نیاز به چندین اپراتور برای اتصال به یک پمپ خلاء متمرکز دارند.
این نوع سیستم راحتی و مقرون به صرفه بودن قابل توجهی را ارائه میدهد، زیرا نیاز به پمپهای خلاء جداگانه در هر اپراتور را از بین میبرد.

دستگاه ساکشن قابل حمل
یونیتهای ساکشن قابل حمل یا مستقل، که در ایران معمولا به ساکشن برقی یا ساکشن کنار یونیتی معروفند، دستگاههای کامپکت و متحرکی هستند که مخصوصاً برای اعمال دندانپزشکی در مطبهای کوچک مفید هستند.
آنها سبک وزن هستند، حمل و نقل آنها آسان است و میتوان آنها را با باتری یا برق مورد استفاده قرار داد. این دستگاهها تضمین میکنند که متخصصان دندانپزشکی میتوانند استانداردهای بالایی از تمیزی و راحتی بیمار را حتی در محیطها یا شرایط خاص حفظ کنند.
مکانیسم سیستمهای ساکشن دندانپزشکی
سیستمهای مکش دندانپزشکی با ایجاد یک خلاء کنترل شده برای حذف مایعات، زبالهها و سایر مواد از حفره دهان کار میکنند. اجزای اساسی سیستم ساکشن دندان عبارتند از:
- پمپ خلاء
- لوله مکش و شیلنگ
- نوکها و ابزار مکش
پمپ خلاء
قلب سیستم ساکشن دندانپزشکی پمپ خلاء است. این پمپ قدرت مکش مورد نیاز برای حذف مایعات و زبالهها از دهان بیمار را تولید میکند.
پمپهای خلاء را میتوان در داخل اپراتور دندانپزشکی یا در یک مکان متمرکز برای چندین اپراتور در مورد سیستمهای مکش مرکزی قرار داد.
لوله مکش و شیلنگ
لولهها و شیلنگهای انعطافپذیر پمپ خلاء را به دستگاههای مکش مختلف داخل اپراتور، مانند تخلیهکنندههای حجم بالا یا اجکتورهای بزاق متصل میکنند.
این لوله به گونهای طراحی شده است که سبک وزن، انعطافپذیر و آسان برای مانور باشد و به متخصصان دندانپزشکی اجازه میدهد تا به طور موثر کار کنند.
نوکها و ابزار مکش
برای هدف قرار دادن نواحی خاصی از حفره دهان از نوکها و ابزارهای مکش مختلفی استفاده میشود.
تخلیه کنندههای با حجم بالا دارای نوکهای گستردهای برای حذف موثر حجم زیادی از مایعات هستند، در حالی که اجکتورهای بزاق دارای نوکهای کوچکتری برای دقت در مناطق موضعی هستند.
ساکشن مرکزی چیست؟
ساکشن مرکزی دندانپزشکی یک سیستم پیشرفته است که شامل لولهکشیهای مخصوص و دستگاههایی است که به صورت مرکزی در کلینیک نصب میشوند و میتوانند به چندین یونیت دندانپزشکی متصل شوند.
ساکشن مرکزی به دلیل قدرت بالای مکش و کاهش سر و صدا، محیط کار را آرامتر و بهداشتیتر میکند و نیاز به جایگزینی مکرر مخازن را کاهش میدهد.

ساکشن کنار یونیتی چیست؟
دستگاه ساکشن مستقل یا ساکشن کنار یونیتی یا دستگاه ساکشن برقی، به عنوان یک راهکار سادهتر و قابل حملتر، معمولاً برای کلینیکهای کوچکتر یا در شرایط خاص مورد استفاده قرار میگیرد.
این دستگاهها معمولاً به صورت یک واحد مستقل عمل میکنند و به یک یونیت دندانپزشکی متصل میشوند.
ساکشنهای مستقل دارای قدرت مکش کمتری نسبت به سیستمهای مرکزی بوده و نیاز به تخلیه مکرر مخازن دارند، اما مزیت آنها در این است که هزینه کمتری دارند و نصب و جابجایی آنها آسانتر است.
تفاوت ساکشن مرکزی و کنار یونیتی
تفاوت اصلی بین ساکشن مرکزی و ساکشن کنار یونیتی در ساختار و عملکرد آنهاست. ساکشن مرکزی به صورت یک سیستم یکپارچه عمل میکند و میتواند به چندین یونیت متصل شود، در حالی که دستگاه ساکشن کنار یونیتی به صورت جداگانه و برای یک یونیت خاص طراحی شده است.
همچنین، ساکشن مرکزی معمولاً دارای قدرت و کارایی بالاتری است و به بهبود بهداشت و راحتی در محیط دندانپزشکی کمک میکند، در حالی که ساکشن مستقل برای استفاده در شرایط خاص یا در مطبها یا کلینیکهای کوچک مناسبتر است.
ساکشنهای مستقل معمولاً دارای مخازن مخصوصی هستند که مایعات جمعآوری شده را در خود نگه میدارند و کاربر میتواند به راحتی آنها را جابجا کند.
ساکشن مرکزی به دلیل قابلیت اتصال به چندین یونیت و کارکرد مداوم، برای استفاده در محیطهای بزرگ و شلوغ مناسبتر است، در حالی که دستگاه ساکشن کنار یونیتی به دلیل قابلیت حمل و استفاده آسان، برای مطبهای کوچک، شرایط خاص و نیازهای فوری بسیار کارآمد است.
مزایا و معایب
هر کدام از این سیستمها مزایا و معایب خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی این مزایا و معایب میپردازیم:
مزایای ساکشن کنار یونیتی دندانپزشکی:
- نصب و راهاندازی آسان: ساکشنهای مستقل معمولاً به راحتی نصب و راهاندازی میشوند و نیازی به تغییرات ساختاری در مطب ندارند.
- قابلیت جابهجایی: این نوع ساکشنها به راحتی قابل جابهجایی هستند و میتوانند در مکانهای مختلف مورد استفاده قرار گیرند.
- هزینه کمتر: معمولاً هزینه خرید و نگهداری ساکشنهای مستقل کمتر از ساکشنهای مرکزی است.
- عملکرد مستقل: ساکشنهای پرتابل یا کنار یونیتی نیاز به سیستم مرکزی ندارند و میتوانند به طور مستقل عمل کنند.

معایب ساکشن کنار یونیتی دندانپزشکی:
- قدرت کمتر: ساکشنهای مستقل معمولا قدرت مکش کمتری نسبت به ساکشنهای مرکزی دارند.
- صدای بیشتر: این نوع ساکشنها معمولاً صدای بیشتری تولید میکنند که میتواند برای بیماران و دندانپزشکان آزاردهنده باشد.
- نیاز به نگهداری مکرر: ساکشنهای مستقل ممکن است نیاز به نگهداری و نظافت بیشتری داشته باشند.
مزایای ساکشن مرکزی:
- قدرت مکش بالا: ساکشنهای مرکزی معمولاً قدرت مکش بیشتری دارند و میتوانند به طور مؤثرتری مایعات را جذب کنند.
- صدای کمتر: این نوع ساکشنها معمولاً صدای کمتری تولید میکنند که میتواند محیط آرامتری را برای بیماران فراهم کند.
- کارایی بیشتر: ساکشنهای مرکزی معمولاً به عنوان بخشی از یک سیستم جامع کار میکنند و میتوانند با تجهیزات دیگر دندانپزشکی به خوبی هماهنگ شوند.
معایب ساکشن مرکزی:
- هزینه بالا: هزینه نصب و نگهداری ساکشنهای مرکزی معمولاً بیشتر از ساکشنهای مستقل است.
- نیاز به فضای بیشتر: این سیستمها معمولاً نیاز به فضای بیشتری برای نصب دارند و ممکن است نیاز به تغییرات ساختاری در مطب داشته باشند.
- سختی در تعمیر و نگهداری: در صورت بروز مشکل، تعمیر ساکشن مرکزی ممکن است پیچیدهتر و زمانبر باشد.
با توجه به نیازها و شرایط خاص مطب دندانپزشکی، انتخاب بین ساکشن مستقل و ساکشن مرکزی میتواند متفاوت باشد.

کدام مناسبتر است: ساکشن مرکزی یا ساکشن کنار یونیتی؟
انتخاب بین این دو نوع بستگی به نیازهای خاص مطب، حجم کار و نوع خدمات ارائه شده دارد.
ساکشن مرکزی معمولاً به سیستمهای بزرگتر و جامعتری اشاره دارد که به صورت مرکزی در مطب نصب میشوند و میتوانند به چندین یونیت دندانپزشکی متصل شوند.
این نوع ساکشن معمولاً قدرت بالایی دارد و میتواند به طور همزمان چندین یونیت را پشتیبانی کند. این ویژگی باعث میشود که در مطبهای بزرگ یا در کلینیکهایی که به صورت همزمان تعداد زیادی بیمار را پذیرش میکنند، انتخاب مناسبی باشد. همچنین، ساکشن مرکزی معمولاً کمصدا و کارآمدتر از ساکشنهای مستقل است.
از سوی دیگر، ساکشن کنار یونیتی به دستگاههای کوچکتری اطلاق میشود که به هر یونیت دندانپزشکی بهطور جداگانه متصل میشوند.
این نوع ساکشنها به دلیل قابلیت حمل و نقل و نصب آسان، برای مطبهای کوچک یا دندانپزشکانی که به تازگی شروع به کار کردهاند، مناسبتر هستند.
همچنین، ساکشنهای مستقل معمولاً هزینه کمتری دارند و در صورت نیاز به تغییر مکان، حمل آنها راحتتر است.
اما ممکن است در مقایسه با ساکشنهای مرکزی، قدرت کمتری داشته باشند و در زمانهای شلوغی کارایی کمتری از خود نشان دهند.
نهایتاً، انتخاب بین ساکشن مرکزی و ساکشن کنار یونیتی باید بر اساس نیازهای خاص هر مطب، بودجه، و نوع خدماتی که ارائه میشود، صورت گیرد.
اگر مطب دارای حجم کار بالا و نیاز به کارایی و قدرت بیشتر است، ساکشن مرکزی گزینه بهتری خواهد بود. در حالی که برای مطبهای کوچکتر و دندانپزشکانی که به تازگی فعالیت خود را آغاز کردهاند، ساکشن مستقل میتواند یک راهحل عملی و اقتصادی باشد.
جهت دریافت اطلاعات فنی، مشاوره، استعلام قیمت و خرید تجهیزات دندانپزشکی با کارشناسان ما در ستارطب تماس حاصل فرمایید.